Bıçak Sırtında Büyüme ve İstikrar

Türkiye'nin 1970'li yılların sonunda girdiği yapısal kriz sonrası başlayan istikrar arayışları serüveni yirmi beş yılı aştı. Ekonomik istikrarsızlığın neredeyse hiç bitmediği, kısa bir süre öncesine kadar nüfusun yaklaşık üçte ikisinin enflasyonsuz bir yaşamı tanımadığı ülkemizde sorunlar yıllardır kur, faiz ve borsa üçgeni içinde tartışıldı. Bu nedenle, bugüne kadar Türkiye'nin geleceğinin, uygulanan politikaların kısa dönemli bakış açılarıyla oluşturulmaya çalışıldığını söylemek hiç de yanlış olmayacaktır. Türkiye'de enflasyon ve istikrarsızlık dönemlerinde yaşanan sorunların üstesinden gelme çabaları genellikle büyüme sorunlarını geri plana itmiş, böylece kalkınma perspektifi kaybedilmiştir. Marmara Üniversitesi öğretim üyelerinden Prof. Dr. Fatma Doğruel ile Prof. Dr. A. Suut Doğruel Bıçak Sırtında Büyüme ve İstikrar adlı kitaplarında büyüme ve kalkınma sorunlarını ihmal etmenin ekonomik istikrarın sağlanmasında belirleyici bir engel oluşturduğunu vurgularken, son otuz yıldır yaşadığımız sorunların bize özgü görünmekle birlikte, gelişmekte olan ülkelerin sorunlarıyla paralellikler taşıdığını savunmaktadırlar. Kitapta, Türkiye ile birlikte, uzun yıllar sonuç alınamayan istikrar politikalarının uygulandığı Latin Amerika'dan seçilen Arjantin, Brezilya ve Meksika ile tek bir istikrar programı ile başarılı bir şekilde enflasyonu düşürerek istikrarı sağlayan İsrail incelenmektedir. Bu çalışma kitaplaştırılmadan once bir araştırma projesi olarak hazırlanmıştı. TÜBİTAK Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırma Ortak Komitesi bu çalışmayı 2002'de proje desteği ile ödüllendirdi. Kitap, bu çalışmanın genişletilmesi ve yenilenmesi ile hazırlandı. Doğruellerin eserinde, ülkelerin geçmiş dönemdeki büyüme stratejileri, politika uygulamalarında rol alan kurumlar, uygulanan politikaların uzun dönemli sorunlara yaklaşımı, ülkelerin gerçekleşen büyüme performansları ve bu ülkelerin dünya ekonomisi ile girdikleri ticari ve finansal ilişkiler öne çıkarılmıştır. Türkiye'de, karşılaştırmalı istikrar politikaları konusundaki çalışmaların azlığı göz önüne alınırsa, böyle bir çalışmanın yapılması ve desteklenmesindeki isabet daha iyi anlaşılır. Latin Amerika ekonomileri konusundaki bilgilerimiz de kısıtlı olduğuna göre, bu çalışmaya verilen emeği kutlamak gerek. Attila Sönmez