Beslenme ve Diyet _{Temel İlkeleri}

SUNUŞ Tüm dünyada yeni teknolojik gelişmeye koşan insanoğlu, son yıllarda teknolojiden kaçmak, doğaya ve doğal ürünlere sığınmak istemektedir. Özellikle beslenmede ve gıda tüketiminde doğal ürünleri aramaktadır. Bu nedenle beslenmenin ve gıdaların önemi her geçen gün hızla artmaktadır. Beslenmeye bağlı hastalıkların hızla artması nedeniyle yakın gelecekte insanlığın en büyük sorunu gıda ve beslenme konusundaki savaş olacaktır. Biyolojik, ekolojik veya doğal ürünlerin satıldığı halk pazarlarını aramaya başlamış olmamız bunun kanıtı değil midir' Bu kitapta beslenme birimi ile ilgili tüm konular; protein, karbonhitrat, yağ, enerji, vitaminler ve minareler ayrıca beslenme ile kalp hastalıkları, obezite, diyabet, osteoporoz, vb. hastalıklar arasındaki ilişkiler yeni bilgiler ve şekillerle zenginleştirilerek anlatılmıştır. Kitapta alkolün sağlığa etkisi, gıda katkı maddeleri ve sporcunun beslenmesi konularına da yine detaylı olarak girilmiştir. Bu kitabın beslenme alanında kaynak açısından büyük bir boşluğu dolduracağına inancım kesindir. Kitapta; akıcı ve kolay anlaşılabilir bir dil kullanmış, tüm konular grafik şekil ve resimlerle desteklenmiştir. Eğitim ve öğretimde sağlık disiplinlerinin tüm dalları ayrıca beslenmeye ilgi duyan tüm kişilerin bu kitaptan tam güvenirlikle yararlanacağına inancım sonsuzdur. Sayın Prof. Dr. Haydar ÖZPINARı böyle bir eseri ülkemize sunmasından dolayı içtenlikle kutluyor başarılarının devamını diliyorum. Prof. Dr. İbrahim Saraçoğlu ÖNSÖZ Toplumun; ekonomik ve sosyal yönden gelişmesi zihinsel ve bedensel olarak sağlıklı bireylere sahip olmasıyla mümkündür. Sağlıklı bireylerin yetiştirilmesinde en önemli temel şart, topluma dengeli beslenme bilincinin yerleştirilmesidir. Dengeli beslenme; insanların hastalıklardan uzak, sağlıklı ve huzur içerisinde yaşamasını sağlar. Ülkemizde dengesiz beslenmeye, topraktaki mineral maddelerin dengesizliğine ve bozuk gıdalara bağlı olarak başta kanser olma üzere çok sayıda metabolik hastalıklar görülmektedir. Beslenme durumumuz incelendiğinde; kentsel ve kırsal bölgelere, ekonomik ve kültürel yapılara göre büyük farklılıklar göstermektedir. Beslenme yaygın olarak kullanılan temel besin maddelerini ekmek ve diğer tahıl ürünleri oluşturmaktadır. Geleneksel diyetlerimizin sebze, meyve ve tahıllara dayalı olması sağlığımız açısından büyük avantaj olmuştur. Ancak modern yaşamın getirmiş olduğu yeni gıda ve içeceklerle beslenme alışkanlığımız değişmekte ve beslenmeye bağlı hastalıklar örneğin; obezite, diyabet, kalp ve kanser vb. hızla yayılmaktadır. Ülkeler aşırı beslenmenin neden olduğu kalp damar hastalıkları, yüksek tansiyon, diyabetis, bazı kanser türleri, osteoartritis ve psikolojik sorunlarla mücadelede büyük harcamalar yapmaktadır. Obeziteye bağlı hastalıklarla mücadelede Amerikada her yıl yaklaşık 120 milyar US $ harcanmakta; dünyada yaklaşık her yıl 300.000 kişi hayatını bu hastalıklar yüzünden kaybetmektedir. Dünya sağlık örgütü (WHO) ve benzeri uluslararası kuruluşlar günümüzde hızla yayılan aşırı beslenmeye bağlı hastalıklara karşı tüm ülkeleri uyarmaktadır. İşin enteresan tarafı bu toplumsal tehdidin gelişmiş olan ülkelerde bir global salgın şeklinde artarak büyümesidir. Trajikomik olan ise malnutrisyon ya da açlıkla boğuşan ülkelerdeki içler acısı mevcut durumdur. Bu konu da tüm insanlığı ve uluslararası barışı tehdit eden bir sorundur. Görüldüğü gibi beslenme; ekonomi ve politika biliminden bağımsız kendi başına geleceği yönlendiren farklı bir bilim. Beslenme; zengin ve fakirlerin ortak sorunudur. Bu eserimi; beslenmenin ve beslenmeye bağlı hastalıkların önemini vurgulamak ve bilinçli beslenmenin topluma yerleştirilmesini sağlamak amacıyla hazırladım. Günlük yaşantımıza girmiş ve sıkça kullandığımız can boğazdan gelir ve boğazdan gider, sağlam kafa sağlam vücutta bulunur ve gıdan ilacın ilacında gıdan olsun deyimlerini hatırlayalım. Bu deyimler asırlardır nesillerden nesillere aktarılmış olup beslenmenin önemini vurgulamaktadır. Beslenme ve beslenme hastalıklarının oluşumunda dikkat edilmesi gereken önemli diğer bir husus; tüketiciler için gıda güvenliğinin sağlanmasıdır. Başta kanser olmak üzere birçok hastalığın oluşumunda bozuk gıdaların etkili olduğu bilinmektedir. Gıda güvenliği konusu ülkemiz için hızla çözülmesi gereken önemli sorunlardan birisidir. Beslenmenin ve beslenmeye bağlı hastalıkların tüm konularını kapsayan, şekillerle zenginleştirilmiş ve yenilikleri içeren bu kitabın, gerek eğitim ve öğretimde gerekse günlük yaşamda tüm insanlara faydalı olacağına inanıyorum. Prof. Dr. Haydar Özpınar İÇİNDEKİLER *Beslenmeye Giriş *Proteinler *Kalori-Beslenmenin Enerji Temeli *Karbonhidratlar *Yağlar *Beslenme ve Kalp Sağlığı *Obezite, Kilo Kontrolü ve Yeme Bozuklukları *Mineral Meddeler *Vitaminler *Sağlıklı Yaşam için Önemli Konular *Beslenme Kılavuzu ve Besin Öğeleri