Aydaki Canavar

Ermeni soykırımından kurtulan iki gencin hikâyesi

Amerikalı tiyatrocu ve eğitimci Richard Kalinoski, oyun yazarlığı kariyerinde dönüm noktası olacak olan "Aydaki Canavar" adlı oyunu 1991 yılında yazmaya başladı. Eser kısa sürede tüm dünyada büyük ilgi gördü, defalarca oynandı ve birçok ödül kazandı. I. Dünya Savaşı'nın yarattığı büyük yıkımdan kurtulmayı başarmış iki Ermeni gencin, onlara kucak açan yeni bir ülkede, Amerika'da hayata yeniden tutunmaya çalışma serüveni üzerine kurulu olan bu oyun, ele aldığı konunun tarihsel ve mekânsal yaşanmışlıklara dayalı kendine has boyutlarını tümüyle aşan bir evrenselliğe, Saroyanesk bir sıcaklığa ve samimiyete sahip.

Yazar oyunun Türkçe baskısına yazdığı önsözde, eseri yazdığı dönemlerde bu eserin Türkiye'de yayınlanacağını tahmin bile edemeyeceğinden bahseder. Aslında aynı tarihlerde belki de Türkiye'de yaşayan çok sayıda onurlu entelektüel ve vatandaş da bunu hayal edemezdi. Ama bugün Türkiye'de yaşayan pek çok insan, katı bir ulusalcı eğitimden geçmelerine ve çocukluklarından itibaren geçmişe resmi tarihin dar penceresinden bakmaya zorlanmalarına rağmen "Aydaki Canavar"ın çok uzağımızda olmadığını kavrayabilecek olgunluğa erişti. İşte bu yüzden Kalinoski'nin yıllar ve kilometrelerce uzağımızdan bize ulaşan insani mesajı, oyunun yazılmasına vesile olan ve bir daha asla yaşanmasını istemediğimiz trajik olaylara şahitlik etmiş bu topraklarda bir karşılık bulacaktır. Soykırımının üzerinden geçen 100 yıllık zamana rağmen hâlâ kanamakta olan bir yarayı doğrudan sağaltamasa da, savaşın vahşi yıkımından birer parçalarını kaybederek çıkan tüm yetimlerin anısına saygı duymamızı sağlayacaktır.

Kitap aşağıdaki ödülleri almıştır:

* Osborn Ödülü (Amerikan Eleştirmenler Birliği)
* Agnouni Ödülü (Kuzey Amerika Ermenileri İnsani Yardım Derneği)
* Garland Ödülü-Repertuvardaki En İyi Oyun (Backstage West)
* Molière Ödülü (diğer dört Molière ödülüne ek olarak Prix Molière).
* ACE Ödülü (Arjantin'de Yılın En İyi Oyunu-2001)

Moskova Sanat Tiyatrosu 2004 yılında repertuvarına aldığı oyunu on yılı aşkın süredir sahnelemeye devam etmektedir. 2011 yılından bu yana Tallinn City Tiyatrosu'nun repertuvarında olan oyun, Ekim 2015 itibariyle Japonya'da seyirciyle buluşacak. Oyun şimdiye kadar 19 dile çevrildi.