Atabeylikler

Atabeylik, genelde padişah hocası olarak karşımıza çıkmakta ise de çoğu kere de şehzade
eğiticisi olan bu kişiler zaman zaman da ölen Sultan'ın dul eşi ile evlenerek şehzadenin hem
hocası ve hem de babalığı görevini üstlenmiştir. Bundan dolayı da devlet yöneticiliği yönü
ağır basmıştır. Tabi bu dönemle ilgili fazla bir bilgi ve belge bulunmadığından mevcut bilgiler
sathî kalmaktadır.
Oğuz geleneklerine bağlı, büyük kabilelere dayanan ve devletin aslını oluşturan bu Selçuk
sülalesinin daha İslâmiyet'i kabulünden önceki atabeylik müssesinin var olduğu söylenebilir.
Yani; Göktürkler, Uygurlar, Kırgızlar, Karluklar v.b. kabileler, yeni devletler de aslını adı
geçen kabile olmak üzere diğer kabilelerden meydana gelen konfederasyonlar tarafından
kurulduğunu ifade edenler vardır. İşte atabeylik müessesesi Selçuklular devrinde meydanaa
gelmiş olmayıp bilakis Türklere ait ve eski bir ictimaî ve siyasî müessese olarak olarak ortaya
çıktığı görülmektedir.
Atabeylikler, Selçukluların bölünmesinden ve şehzadelerin yeni devletler kurmasından sonra
ortaya çıkmıştır. Atabeylik veya yeni devlet olarak ortaya çıkan yaklaşık otuza yakın devlet
vya devletçik ortaya çıkmıştır. Bilhassa Haçlılara karşı mücadele eden bu devletler tabiiki
Atabayler olmuştur.