Almanca Seyahatnamelerde Osmanlı Şehirleri _1850-1912

Seyahatnameler tarihyazımında kaynak olarak pek sık kullanılmasa da, gerçekte yazıldıkları döneme dair son derece zengin bir bilgi, gözlem ve izlenim dağarcığı sunabiliyorlar. Aysel Kaya, Almanca Seyahatnamelerde Osmanlı Şehirleri 1850-1912 'de, 19. yuzyılın ikinci yarısı ile 20. yuzyılın başı arasında farklı amaçlarla Osmanlı İmparatorluğu'nu ziyaret etmiş Alman ve Avusturyalı seyyahların izini surerek alana önemli bir katkıda bulunuyor. Kimi haber edinme ve casusluk amacıyla, kimi de bilimsel araştırma ya da yeni yerler keşfetme merakıyla ulkeye gelen kişilerin gözunden ekonomiden coğrafyaya, sosyal yaşamdan mimariye ayrıntılı tasvirlerde bulunuyor. Ortaya, hayatın her alanında modernleşme sınavı verirken sıkı bir dönuşumden geçen Osmanlı toplumunun dinamik ve canlı bir portresi çıkıyor. Bu kitabın yazımında ele alınan seyahatnameler, birçok disiplini kapsayan oldukça geniş bir dönem panoraması sunuyorlar. Özellikle 1850-1912 yılları arasında Osmanlı toplumunun şehirdeki ve kırsaldaki gundelik hayatının, diğer devletlerle ilişkilerinin ve ulkenin ekonomik yapısının anlaşılması bakımından bu seyahatnameler önemli yer tutuyorlar. Kitapta 'seyahatname' olarak adlandırılsa da, bunların aslında sıradan eserler olmadığını vurgulamak gerekir. Zira bu eserleri yazanlar, yani 'seyyahlar' sıradan insanlar değildi. Dönemin Osmanlı toplumunu ve Anadolu'yu derinlemesine bir bakışla anlatmışlardı. AYSEL KAYA