Ali Suavi'nin Düşünce Yapısı

Ali Suavi'de; değişik tarih, sosyal ve siyasi şartlar içinde de olsa, ileri görüşlülüğü, sevgiyi ve devrinde çok yadırganan bazı fikirleri, hatta inişli çıkışlı bir hayat macerasını, XIX.yüzyılın ikinci yarısında görüyoruz. "Avrupa'da bir race (ırk) meselesi var" cümlesiyle dışlandığı "Türk makalesinde ve öteki eserlerinde; Türklerin ilim, felsefe ve kültürde İslam'a Avrupa'ya bütün insanlığa hizmetlerinden övgüyle bahsetmiştir. Onun da devrinin zihniyetini çok çarpıcı, hatta çarpık gelen, kendisini ağır suçlamalara ("Protestan Suavi" gibi) maruz bırakan, "tekfir" ettiren bazı fikirleri, Cumhuriyetten sonra bir bir gerçekleşmiştir. Ali Suavi, bugün daha iyi anlıyoruz ki, devirlerinin çok ilerisinde fikir ve aksiyon planında vatansever bir "Sarıklı İhtilalci" idi. (Arka Kapak)