Vilayat-ı Şarkiye (Doğu Anadolu Vilayetleri) Islahat Müfettişliği 1913-1914

Osmanlı Devleti sınırları içinde, uzun asırlar "millet-i sadıka" sıfatıyla huzurlu bir hayat süren Ermeniler, dış etkenlerden ve özellikle de Fransız İhtilali'nin yaydığı milliyetçilik fikirlerinden büyük ölçüde etkilenmişlerdir. Bunun neticesinde Berlin Antlaşması'ndan I. Dünya Savaşı'na kadar uzanan süreçte Osmanlı Devletini her zaman sıkıntıya sokan, zor anlarında karşısına çıkan büyük bir mesele haline gelmiştir. Bu durumda Osmanlı idarecileri, zaman zaman ıslahat yapılması için girişimlerde bulunmuşlardır. Bu bağlamda bu çalışmada, 8 Şubat 1914'te Rusya ile yapılan bir anlaşma gereği teşkil edilen Doğu Anadolu Vilayetleri Islahat Müfettişliği dönemin belgeleriyle incelenmiştir.