Ürkün Kızıl Katliam

Kırgızistan.OrtaAsya'dayeralankardeşTürkdevletlerindenbiri. Onunismigeçtiği zaman,insanlargeneldeManasDestanıileCengizAytmatov'uhatırlarlar.Kırgızistan,köklütarihiboyuncaismigeleceknesillerekalanbüyükinsanlarıyetiştirmesininyanısıra, birçoküzücüolayı da yaşamıştır.Bunlarınşüphesizenbüyüklerindenbiri, hattabirincisi, 1916 yılındayaşananve "Ürkün" diyeadlandırılanhadiseolsagerektir.

Kendi halinde, genelde göçebe hayat sürmekte olan Kırgız halkı, 1850'li yıllarda sömürgeci/yayılmacı siyaset güden Çarlık Rusya'sının öncü seyyahları ile çiftçilerine kucak açarken, o ilk gelenlerin torunlarının, aradan 50 küsur yıl geçmeden onları ata yurtlarından kovmak isteyeceklerini bilemezdi. Uzun bir süreden beri her hangi bir savaşa katılmadığı için savaş tecrübesi olmayan Kırgız halkı, sofrasına buyur ettiği insanlardan darbe yemenin şaşkınlığı ve korkusuyla, mecburî istikamet olarak Çin'e kaçmak zorunda kalır. Ama bu kaçış arkada yakılıp yıkılan köyleri, sayısı bellisiz suçsuz yere ölen insanları, yol boyunca karlı geçitlerin soğuğuna teslim olan cansız bedenleri, Çin'de karnını doyurmak için bir kova buğdaya değiştirilen sayısız çocuğun gözyaşlarını ortaya çıkarır.
Roman, bu hadisenin oluşmasını, sürmesini ve sonuçlanmasını, tarihî belgeler ile bu hadisenin bire bir şahitlerinin arılattıklarından hareketle incelemeye tabi tutupokurların dikkatine sunmaktadır. Kitap okunduğu zaman görülecektir ki, birbirinden uzak olan Kırgızistan ile Türkiye arasında, -Orta Asya'dan gelindikten sonra- ta Osmanlı Beyliğinin kurulduğu yıllardan, yıkıldığı yıllara kadar uzanan bir kardeşlik hukuku vardır. Bunun en güzel göstergeleri kitabın sayfalarında okurlarını beklemektedir.