Osmanlı'dan Cumhuriyet'e Burjuvazinin Evrimi

Türkiye tarihi genel tarihi gelişime uymakla birlikte, her ülke tarihi gibi özgün bir tarihtir. Net siyah ve beyaz renkler değil, ara tonlar ağır basar. İlk bakışta öyle kitaplarda yazıldığı gibi saflarını belirlemiş, kendi istemlerini program halinde formüle edip karşı karşıya gelmiş sınıflar göremeyiz. Tersine sanki her sınıf kendi üzerine vazife olmayan işleri yapıyormuş gibidir. Osmanlı padişahları kapitalizmin gelişimini engelleyecek yerde, yukarıdan aşağıya reformlarla onun önünü açmaya çalışırlar. Burjuvazi ise yıkması gereken devleti Osmanlı hanedanından daha çok sahiplenir. Hatta devleti kurtarmak için padişahları bile devirir. Ordu, yani düzenin silahlı gücü ise düzeni koruyacak yerde -II. Meşrutiyet'in ilanında olduğu gibi- devrimin vurucu gücü olur. Üst tarafta, yani egemen sınıflar arasında bunlar olurken alttakiler de, yani köylüler ve işçi sınıfı da pek kitaplarda yazılanlara uygun davranmazlar. Son Celali isyanlarının olduğu 1600'lü yılların ilk çeyreğinden 1900'lü yıllara kadar, yani şöyle böyle 250 yıl boyunca köylü ve işçi hareketi yoktur. Tek tek işyerleri için değil genelde sınıf adına istemlerin öne sürüldüğü ilk işçi eylemleri II. Meşrutiyet'le birlikte ortaya çıkmıştır. Kurtuluş Savaşı'nın kitlesi köylüdür ama bu dönemde de bağımsız bir köylü hareketi gelişmemiştir. Bağımsız köylü eylemleri Cumhuriyet döneminde de gelişmemiştir.