Osmanlı Hariciyesi'nin Güney Kafkasya Raporları ( 1852-1914 ) _{Şehbenderliklerin Kuruluşu, Ermeni Meselesi, Rusya'yla İlişkilerin Seyri ve Kafkasya Raporları}

Türk-İslam âleminin son cihan devleti olan Osmanlı, yüz­yıllar boyunca Asya, Avrupa ve Afrika kıtasında hâkimiyet kurmuş; farklı dil, din ve kültürden olan pek çok halkı büyük bir hoşgörüyle bayrağı altında barındırmıştır. Osmanlı coğrafi olarak da denizlerde ve karada yüzyıllar boyunca süper güç pozisyonunu sürdürmüştür. Osmanlı Arşivleri Kafkasya dahil dünyanın pek çok coğrafyasının hafızası durumundadır. Hem Güney Kafkasya hem de Osmanlı tarihi açısından en az araştırılmış konulardan biri de kuşkusuz Devlet-i Aliyenin Rus işgali sonrası açmış olduğu diplomatik temsilcilikler yoluyla Kafkasya'da ger­çekleştirdiği faaliyetler, özellikle 19. asrın ikinci yarısından sonra bölgede yaşanan gelişmelerle ilgili Şehbender­liklerin hazırladıkları raporlar, değerlendirmeler, çeşitli konularla ilgili İstanbula gönderdikleri bilgilerdir. Osmanlı Hariciyyesi'nin Güney Kafkasya'daki faaliyetlerini aydın­latan çok önemli Şehbenderlik belgelerini ilk kez yayın­lanıyor.