Kur'an-ı Kerim'de Lafzi Müteşabih Ayetler

Allah Teala'nın yüce kelamı Kuran-ı Kerim, sözlerin en güzeli aynı zamanda da âyetleri birbirine benzeyen ve çok tekrarlanan bir kitap olma özelliğine sahiptir. "Allah, sözlerin en güzelini; âyetleri(güzellikte) birbirine benzeyen ve (hükümleri, öğütleri, kıssaları) tekrarlanan bir kitap olarak indirmiştir. Rablerinden korkanların derileri(vücutları) ondan dolayı ürperir, sonra derileri de(vücutları da) kalpleri de Allah'ın zikrine karşı yumuşar. İşte bu Kur'ân, Allah'ın hidâyet rehberidir. Onunla dilediğini doğru yola iletir. Allah, kimi saptırırsa artık onun için hiçbir yol gösterici yoktur." (Zümer Suresi 39/ 23) âyet-i kerimesi Kur'ân-ı Kerim'deki âyetlerin tekrar tekrar indirildiğini, âyetlerin birbirine benzediğini beyan etmektedir. Bu durûm Kelamullah'ın i'câz yönünü oluşturmakla beraber bu şekildeki âyetleri hafızların birbirine karıştırmadan zihinde tutarak okuyabilmeleri için aralarındaki farkları iyice belirlemeleri gerekmektedir. Bu ise sözkonusu âyetlere ayrı bir ehemmiyet, dikkat ve itina göstermeyi ve çalışmayı gerektirir.

Kelamullah'ı yanlışsız ezberleyip zihinde tutmak ayrıca maharet ve çalışmayı gerektiren bir durûmdur. İnsanın tabiatı gereği unutkan olması, ezberlenen metnin zihinde canlı ve yanlışsız olarak kalmasını etkiler. Ancak Allah'ın kelamını ezberleme şerefine nail olan bir hafız, "Kuran ehli kişiler Allah'ın has, özel kullarıdır" (Dârimî, Fedâilü'l-Kur'ân,1,II,433; İbnü Mâce, Mukaddime,16; Ahmed b. Hanbel, Müsned,III,127; Hâkim, Müstedrek,I,556) hadis-i şerifindeki rütbeyi kazandıktan sonra "Şu Kur'ân'ı hafızanızda korûmaya özen gösteriniz. Muhammed'in canını kudretiyle elinde tutan Allah'a yemin ederim ki; Kur'ân'ın hafızadan çıkıp kaçması , bağlı devenin ipinden boşanıp kaçmasından daha hızlıdır." (Buhari, Fedâilü'l-Kur'ân, 23; Müslim, Müsâfirîn,231); "Kur'ân hafızı, bağlı devenin sahibine benzer. Deve sahibi devesini sürekli gözetirse elinde tutar. Eğer onunla ilgilenmezse kaçıp gider." (Buhari, Fedâilü'l-Kur'ân, 23; Müslim, Müsâfirîn,226) hadis-i şeriflerindeki ikaz ve uyarıları da dikkat-i nazara alırsa şeref tacını başında taşımaya devam eder. Ancak ülkemiz özellikle de Diyanet İşleri Başkanlığımız mensupları arasında hafızların sayısı hayli çok olmasına rağmen Din Görevlilerimiz arasında ezbere mukabele okuyan hayli az, hatimle teravih namazı kıldıran hafız ise parmakla gösterilecek kadar nadirdir.

Zoru başarabilmiş nadide görevlilerimizin sahip oldukları bu cevheri iftiharla taşıyabilmelerine katkıda bulunabilmek için lafzen birbirine çokça karıştırılabilen (müteşabih) âyet-i kerimeleri beşeri gayretlerimiz ölçüsünde tesbit ederek "Allah Teala'nın Özel Kulları Hafızlarımız"ın istifadesine sunmak niyetiyle acizane çalışmamızı ortaya koymaya çalıştık. Böylece lafzen müteşabih âyetlerin zihinlerde yerleşmesine katkıda bulunabilirsek kendimizi bahtiyar sayacağız.

Çalışmamız esnasında Kur'an-ı Kerim'deki âyetler arasındaki benzerliklerin şu şekillerde vaki olduğunu tesbit ettik:
Lafzı tamamem aynı olan âyetler, böyle âyetlere mütetâbık (uyumlu) âyetler denir.

Âyetin yarısı veya daha fazlası lafzen aynı olan âyetler

Âyetin başlangıcı veya bitişi itibarı ile birbirine benzeyen âyetler

Âyet içersinde birkaç kelimesi benzeyen âyetler

Âyet içinde sadece bir kelimesi benzeyen âyetler

Aynı konuyu farklı kelime, üslup ve kalıplarla ifade eden âyetler...