İslam'ın Ahlaki İlkeleri _{Ez Zeria ila Mekarimi'ş-Şeria}

Allah insanlara iki türlü peygamber göndermiştir: Bunlardan birincisi bâtınî peygamberdir ki, bu akıldır. İkincisi ise, zâhirî olanıdır; bu da açıktan gönderilen peygamberdir. Öncelikli olarak bâtınî peygamber olan akıldan yararlanamayan insanın zâhîrî peygamberden yararlanması mümkün değildir. Çünkü batınî peygamber olan akıl, zahîrî peygamberin davasının, iddiasının doğru olup olmadığını kavrar. Eğer aklın etkinliği olmazsa, zahirî peygamberin söyledikleri delîl niteliği taşımaz. Bunun içindir ki, Yüce Allah, vahdâniyeti (Birliği) ve rasüllerinin peygamberliklerinin sıhhati konusunda kuşkuya düşen kimseleri akla havâle etmiştir. Onların doğruluklarını öğrenme ve anlama konusunda ona başvurmalarını emretmiştir. Bu bakımdan akıl hükümdâr, dîn (vahiy) onun vezîri konumundadır. Akıl olmazsa, dîn (vahiy) varlığını ve bekâsını temin edemez. Dîn (vahiy) de olmasaydı, akıl şaşırır kalırdı. Bunların ikisinin bir araya gelip ittifâk oluşturmaları ise, Yüce Allahın buyurduğu gibi: Nûr üzerine nûrdur. [Nûr, 35].