Isı Değiştiricileri

ÖNSÖZ
Isı değiştiricileri endüstrinin en önemli ısı tekniği cihazları olup; bunlar buharlaştırıcı, yoğuşturucu, ısıtıcı, soğutucu vb. değişik adlar altında kimya, petrokimya endüstrilerinin, termik santrallarının, soğutma, ısıtma ve iklimlendirme tesislerinin hemen her kademesinde değişik tip ve kapasitelerde görülebilir.
Makine ve kimya mühendisliği eğitimi açısından bakıldığında, ısı değiştiricileri bu mühendislik kollarının temel konuları olan malzeme, mukavemet, termodinamik ve ısı geçişi bilim dallarının hepsini birden aynı anda içeren bu bilim dallarına ait çok iyi bir uygulama alanıdır.
Bu kadar önemli bir cihaz ve yabancı literatürde bu konuda sayısız kitap ve makale bulunmasına rağmen, maalesef Türkçe teknik literatürde 1980li yıllarda yazılan Prof. Dr. Alpin K. Dağsöz ve Prof. Dr. Kemal Onatın yayınları dışında önemli bir kaynak bulunmamaktadır. Diğer taraftan, ısı değiştiricileri konusunda çok değerli çalışmaları ve düzenlemiş olduğu toplantıları olan Prof. Dr. Sadık Kakaçın 1996 yılında İ.T.Ü. Makine Fakültesinde vermiş olduğu Heat Exchanger Design Course, Fundamentals and Applications adlı seminerde son yıllardaki çalışmalar bir özet halinde sunulmuştur. Prof. Dr. Sadık Kakaçın bu semineri ve ısı değiştiricileri konusundaki diğer yayınları, bu kitabın özellikle ısı geçişi bölümleri için önemli bir kaynak oluşturmuştur.
Sunulan bu kitap esas olarak makine mühendisliği eğitimi yapan öğrenciler için okutulan Isı Değiştiricileri dersi müfredatına uygun olarak hazırlanmıştır. Kitapta, genel bilgileri içeren 1. Bölümde, ısı değiştiricilerinin kullanım yerlerinden örnekler ve sınıflandırılması verilmiştir. 2. Bölümde ısı değiştiricilerinin konstrüksiyonları, pratikte karşılaşılan örnekler geniş olarak incelenmiştir.
Kitapta, ısı değiştiriciler içindeki akış düzenlemelerinin göz önüne alındığı 3. Bölümden sonra, 4. Bölümde ısı geçişi hesapları, 5. Bölümde ise basınç kayıpları hesaplarının yapılabilmesi için gerekli temel bilgiler sunulmuştur. Isı değiştiricilerinde malzeme seçimi ve mukavemet hesaplan, 6. Bölümde verilmiştir.
Bütün bu konular ile ilgili problemler, ayrı olarak 7. Bölümde sunulmuştur. Bu bölümde, ısı değiştiricilerindeki temel ısı geçişi, basınç kaybı ve mukavemet hesaplarının yanı sıra, ısı değiştiricilerin projelendirilmesine dönük örnekler de sunulmuştur.
İyi bir ısı değiştirici tasarımı ve projelendirmesi yapabilmek için gerekli olan temel ve yardımcı bilgiler ile standartlarda öngörülen değerler ise kitabın Ekler kısmında, konulara göre uygun olarak sıralanmıştır.
Her ne kadar, makine mühendisliği eğitimi yapan öğrencilere dönük olarak bir ders aracı şeklinde hazırlanmış ise de, konusu gereği bu kitabın kimya mühendisliği eğitimi yapan öğrencilerin ve bu konuda çalışan mühendislerin de ihtiyacını karşılayacak, yararlı bir kaynak olması beklenmektedir.
Nisan 1999
O. F. Genceli