Heykelde Beden İmgeleri _{Türkiye'de Toplumsal Dönüşüm ve Sanat 1923-2007}

Türkiye'de hazırlanan anıt dışı heykeller incelendiğinde sanatçıların, dönemin toplumsal ve estetik yönelimlerine uygun olarak farklı beden imgelerine yer verdikleri ve bedeni hem toplumsal ortamı şekillendiren egemen bir ideolojinin ifadesi, hem de toplumsal bir eleştiri olarak ele aldıkları görülür. Bu çalışmanın amacı, söz konusu heykelleri, dönemin sosyo-politik gelişmelerini de dikkate alarak incelemektir. Güzel Sanatlar Akademisi'nde çıplak modelden çalışmanın eğitimin bir parçası haline gelmesinden sonra ortaya konan nü heykeller, Cumhuriyet Halk Partisi'nin yürüttüğü modernleşme projesinin bir göstergesi olarak değerlendirilebilir. Nermin Farukî, Ali Hadi Bara, Zühtü Müritoğlu, Hakkı Baha Çavuşgil ve Hüseyin Gezer gibi ustaların yarattıkları eserler, ülkenin Osmanlı, İslami geçmişinden koparılarak yeni bir toplumsal düzenin kurulmak istendiğine ve Batı'nın sanatsal, ideolojik anlamda örnek alındığına işaret eder. Heykelde bedenin, toplumsal gelişmelere karşı takınılan eleştirel tavrın bir ifadesi olarak biçimlendirilmesi ise 1970'li yıllara rastlar. 1968 Gençlik hareketleri, 1970'li yıllardaki terör ortamı ve akabinde yaşananlar, heykeltraşların açlık, işsizlik ve işkence gibi olgulara gönderme yapan yapıtlar hazırlamasını beraberinde getirmiştir. 1980'li yıllardan itibaren yürütülen neoliberal politikalar sonucunda ülkeye nüfuz eden tüketim kültürü ile kadın sorunları, gerçekçi anlayışı benimseyen ustaların ilgilendiği diğer konu alanlarını oluşturur.