Hakimin Sözleşmeye Müdahalesi

Hakimin sözleşmeye müdahalesi, sözleşmeler hukuku ve doğrudan sözleşme metni ile ilgilidir. Tarafların arasındaki sözleşme metninde yer alan maddelerin yorumu, sözleşme metninde düzenlenmemiş hususların tamamlanması, sözleşmenin değişen hal ve koşullara uyarlanması, ihtilaf konusu olursa, taraflardan en az birisinin başvurusu üzerine, bu konuda hakimin sözleşmeye müdahalesi için dava açılması gerekir.

Liberalleşme ve sermayenin globalleşmesi, özelleştirme, devletin piyasalara müdahalesi ve ortak oyuncu olarak katılmasından ziyade, esas itibariyle, ekonomik ve mali piyasalarda düzenleyici ve denetleyici rolünü üstlenmesi nedeniyle, artık bugün, kanunların emredici hükümlerine riayet şartı ile akla gelen her konuda, sade vatandaşlar ve özellikle piyasa oyuncularının aralarında sözleşme yapmaları hukuken mümkündür. Tabir yerinde ise, artık "sözleşmeler devri" yaşanmaktadır.

Bu gelişmenin sonucu mahkemelerde sözleşmeden doğan davaların sayısı oldukça artmıştır. Genellikle bu davaların konuları da, ya doğrudan veya dolayısıyla hakimin müdahalesini gerektirmektedir. Bu müdahale; sözleşmenin yorumu, boşlukların tamamlanması ve sözleşmenin değişen hal ve şartlara uyarlanması ile ilgilidir. Hakimin sözleşmeye müdahalesi daha çok sözleşmenin yorumlanması durumlarında, söz konusu olmaktadır. Bu nedenle yorumlama ile ilgili BK'nın 18. maddesi ve yeni yürürlüğe giren TBK.nın 19. maddesi hükümleri, hakimin sözleşmeye müdahalesi ile doğrudan ilgilidir. (Önsöz'den)


Kitabın Konu Başlıkları

Sözleşme Serbestisi İlkesi
Hâkimin Sözleşmeye Müdahalesi Kavramı ve Tanımı
Sözleşmenin Muhtevası
Yorum Kavramı ve Nitelikleri
Yorum İhtilâfı
Sözleşmenin Yorumunun Temel Esasları
Genel Olarak Sözleşmenin Tamamlanması Kavramı ve Önemi
Sözleşmenin Tamamlanması Hakkındaki İhtilâf
Sözleşme Boşluğu Kavramı ve Türleri
Sözleşmenin Tamamlanmasının Gayesi ve Kapsamı
Sözleşmenin Kanunun Yedek Hükümleriyle Tamamlanması
Sözleşmenin Hakimin Bizzat Koyduğu Kuralla Tamamlanması
Hakimin Sözleşmeyi Tamamlamasının Sınırları
Özel Durumlar
Sözleşmenin Tamamlanması ile Sözleşmenin Yorumu Arasındaki Fark ve İlişkiler
Genel Olarak Sözleşmenin Değişen Şartlara Uyarlanması
Değişen Hâl ve Şartlara İlişkin Sözleşme Hükümleri
Değişen Hâl ve Şartlara İlişkin Kanun Hükümleri
Hakimin Sözleşmeyi Değişen Hâl ve Şartlara Uyarlaması Dar Anlamada Hakimin Sözleşmeye Müdahalesi