Eleştirel Tarih Yazıları

Tarihin ayrı ayrı türleri vardır. En basitinden, incelenen dönemin zamanımızdan uzaklığına göre, tarih (yazı)-öncesi tarih, Eskiçağ tarihi, Ortaçağ tarihi, Yeniçağ tarihi, Yakınçağ tarihinden söz edilebilir. Bu dönemlerden herhangi biriyle metotlu olarak uğraşana tarihçi denir; ama yaptıkları iş, birbirlerinden hayli farklıdır. Pre-historia çalışan tarihçi (arkeolog), bulabildiği kalıntılardan, o nesneleri yapan ve kullanan insanların yaşamına ilişkin genellemeler kurmak zorundadır. Yakın dönemlere doğru geldikçe, tarihçinin marifeti, tam tersine, belge-tanıklık bolluğu içinde anlamlı-önemli olanları seçmektir. (...) Sonra, araştırılan mekânlara göre de, tarih türleri farklılaşır: Türkiye tarihi, Avrupa tarihi, Uzakdoğu tarihi, Güney Amerika tarihi vb. Bunlarla uğraşanların bazı sorunları ortaktır, ama bazıları da kendilerine özgüdür. Nihayet, tematik tarih türleri vardır: Siyasal olaylar . tarihi, toplumsal tarih, kültürel tarih, ekonomi tarihi, felsefe - tarihi, siyasal düşünceler tarihi, bilim tarihi ve elbette, tek tek bilimlerin tarihi (tıp tarihi, fizik tarihi, kimya tarihi vb.) Bunların herbirinin sorunsal çerçevesi başka başka olmalıdır. Yine de, ne tür tarih yaparlarsa yapsınlar, bütün tarihyazımcıların şunlar gibi, kimi ortak niteliklerinin bulunması gerektiğini söyleyebiliriz: Bütün verileri sorgulamak; eleştirel ve nesnel olmak; varolmayanın olduğunu söylememek; varolanı görmezlikten gelmemek; biriciklikler üstünde odaklaşırken, başka zaman, mekân ve alanlardan benzerliklerle karşılaştırmalar yapmak; çağının değerlerini ürününe yansıtmak (örneğin, günümüzde barıştan ve demokrasiden yana olmak). Mete Tunçay ın yapıtları, Türkiye nin yakın tarihinin doğru anlaşılması ve soğukkanlılıkla değerlendirilebilmesi için eşsiz imkânlar sağlar. Tunçay, tüm yapıtlarında tarihimizin tartışmalı meselelerini eleştirel bir tarzda ve tarihçiden beklenen soğukkanlı tutumla ele alır. Elinizdeki kitap, Tunçay ın bu bakış açısını yansıtan, değişik dönemlerde yayımlanmış bir dizi çalışmasının derlenmesiyle vücûd buldu. Kitapta yer alan yazılar, Türkiye nin tarihî, ama hâlâ güncel sorunlarını doğru tahlil edebilmek için oldukça önem taşıyor.