Cephe ve Esaret Hatıraları

Son bir asırda 12 yıl süren bir savaşlar zinciri yaşadığımız malumdur. 1991de Tırablusgarp savaşı ile başlayan bu savaşlar zinciri 1912de Birinci Balkan, 1913te İkinci Balkan, 1914-18de Birinci Dünya savaşlarıyla devam etmiş ve ancak 1919-1922de Kurtuluş (İstiklal) savaşıyla son bulmuştur. Her savaşta olduğu gibi bu savaşlarda da galibiyetler, zaferler kazanılmış, kahramanlıklar gösterilmiş, şehitlik mertebesine erişilmiş, tutsak düşülmüştür. 12 sene süren bu savaşlar zincirinden yazılı kaynaklara intikal etmiş bazı hatıraları bir araya getirmenin uygun olacağını düşündük. İlkin Türk subayları ve yerli halkın başarılı bir iş birliği gerçekleştirdiği Tırablusgarpa ait intibaları Tırablusgarp Cephesi Hatıraları adıyla bir araya getirdik (Bilge Oğuz, 2009, 168 s.). Bu kitapta ise Doğu Anadolu-Sarıkamış, İran-Irak, Filistin-Suriye-Sina ve Batı Tırakya cephelerine ait hatıralara yer verilmiştir. Batı Tırakyada mücadele eden ilk Türk komitacısı Fuat Balkanın hatıraları bilhassa önemli ve ders vericidir. Rusya, Sibirya, Türkistan, Çin, Hindistan, Mısırda geçirilen tutsaklık hayatı da kitaba eklenmiştir (Çanakkaledeki Türk mucizesi için ayrı bir kitap hazırlanmıştır). Anılarda Türk askerinin vatanı uğruna nelere katlandığı, canını nasıl hiçe saydığı, ne göz yaşartıcı davranışlarda bulunduğu ibretle görülecektir. Bize bu vatanı miras bırakanlara ne kadar minnet duysak azdır. Nur içinde yatsınlar. Anılar o devrin yaşayışına ışık tuttuğu gibi coğrafi ve tarihî bakımdan da kıymet ifade etmektedir.