Ben Doğurdum Anamı Ali Örfî'nin Bir Şathiyesinin Şerhi

19. yüzyıl Melâmîlerinden Ali Örfî Efendi'nin "Babamda ben baba iken babam doğurdu anamı / Anamda süt emer iken, anam doğurdu babamı" mısralarıyla başlayan şiiri Türk edebiyatının en önemli şathiyelerinden biri kabul edilir. Hemen hemen her kelimesi sırlı mecazlarla örtülü, hatta anlaşılması güç bazı taşkın ifadeler içeren bu şiiri Mustafa Tatcı edebî ve tasavvufî yönden şerh ediyor, şiirdeki manâ perdelerini aralıyor. Aynı zamanda bu küçük ama derin çalışma, Yûnus Emre'nin izinden giden sûfî şairlerin oluşturduğu şathiye geleneğinin anlam kodlarını da deşifre ediyor...


Yokdu anamın nâmı göstermezdi babam anamı
Babamda ol hafî idi, anam bildirdi babamı

Babam anamı hoş bildi, anam babamı bilmedi
Babam nikâhında idi, babam bildirdi anamı

Böyle bir zâde-i mâder değilim sanmayın ebter
Babamla böyle ahdettik, anam doğursun babamı